ચકલી

આ નાનકડાં પક્ષીને આપણે નાનપણથીજ ઓળખીયે છીએ, અને તેના ઉપર ઘણી વાર્તાઓ પણ સાંભળી હશે.

પણ કોઈ કારણસર તેની સંખ્યા બહુજ ઓછી થઇ ગઈ છે. માયક્રોવેવ ટાવરોમાંથી નીકળતા રેડીએશન એનું મુખ્ય કારણ ગણાય છે. ચકલીના સંરક્ષણ નિમિત્તે ૨૦ માર્ચે “

‘વિશ્વ ચકલી દિવસ’ ઉજવાય છે. અવનવા ચકલીના માળાઓનું વિતરણ થાય અને થોડાંક કેટલાક વર્ષમાં ફક્ત ગુજરાતમાંજ પચાસ હજારથી પણ વધુ માળાઓનું વિતરણ થયું છે.

આખા ભારતમાં ( સિવાય આંદામાન અને લક્ષદ્વીપ) રહેતી ચકલીને હિન્દીમાં ગોરીયા અથવા ચૂરી કહે અને અંગ્રેજીમાં “હાઉસ સ્પેરો” . તે આપણી આસપાસ રેહવા ટેવાયેલી છે.

ચકલાને માથા અને ગળા ઉપર કાળો પેચ હોય અને ચકલી આછા ભૂખરા રંગની હોય છે. ચકલી ડગલાં ભરીને નહિ પણ કૂદતી કૂદતી ચાલે છે. પાંખમાં જીવાત કે કચરો ભરાય ત્યારે ચકલી રેતીમાં નહાય તો કેટલીક વાર પાણીમાં પાંખ ફાફ્ડાવી મજા કરે છે. ચકલી કેમ બોલે? એ તો બધાયને ખબરજ હોયને?

આમતો ચકલીનો મુખ્ય ખોરાક દાણા છે પણ તે નાની જીવાત અને કુમળાં બી પણ ખાય છે. બીજ રોપણ વખતે ચકલીઓનું ટોળું ખેતરમાં ફરીવળે અને પાકને નુકશાન પહોંચાડે છે. વર્ષ દરમ્યાન ચકલી ગમે ત્યારે કુમળાં સૂકાં ઘાંસવડે પોતાનો માળો બનાવે અને બન્ને ચકલી અને ચકલો વાલી તરીકે પોતાની ફરજ બજાવે છે. માળાની નજીક કોઈ પણ જાય તો ચકલો પોતાની પાંખ પહોળી રાખી ચરરર ચરરર કરીને અણગમો વ્યક્ત કરે છે.

હવે ખાસ લખવાનું કે તમારે ઘેર હજુ સુધી માળો ન લગાડ્યો હોય તો લગાડી લ્યો અને “ચકલી બચાઓ“ અભિયાનમાં યોગદાન આપો.